1
Mensenrechten van kracht in België

Waar kunnen de relevante bindende overeenkomsten en wetgeving gevonden worden? 

Deze pagina bevat twee soorten bronnen. Ten eerste de bronnen die op de vorige pagina’s ("wat?", "waarom?" en "hoe?”) expliciet worden vermeld, met de bijbehorende hyperlinks voor verdere raadpleging. Ze zijn gerangschikt naar de instelling die ze heeft vrijgegeven. Ten tweede is er een bibliografie met geraadpleegde bronnen die gebruikt werd om het instrument op te stellen. Deze bibliografie kan nuttig zijn voor de gebruiker voor nader onderzoek over het onderwerp.

Verenigde Naties (VN)
 Internationale mensenrechtenwet

Handvest van de Verenigde Naties(1945)

Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht (1969)

Universele Verklaring o Mensenrechten (1948)

CCPR - Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (1966)

CCPR - Facultatief protocol bij het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (1966)

CCPR-OP2-DP - Tweede Facultatief Protocol bij het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten met het oog op de afschaffing van de doodstraf (1989)

CESCR - Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (1966)

ICESCR -OP Facultatief protocol bij het Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (2008)

Andere VN-mensenrechtenverdragen die specifieke personen, groepen of gemeenschappen beschermen

CAT - Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing (1984)

CED - Verdrag ter bescherming van alle personen tegen gedwongen verdwijning (1992)

CEDAW - Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (1979)

CERD - Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie (1965)

CRC - Verdrag inzake de rechten van het kind (1989)

CRC-OP-AC - Facultatief protocol bij het Verdrag inzake de rechten van het kind betreffende de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten (2000)

CRC-OP-SC - Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de rechten van het kind betreffende de verkoop van kinderprostitutie en kinderpornografie (2000)

Gehandicaptenverdrag - Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (2006)

Andere VN-verdragen

Verdrag van de Verenigde Naties tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad en Protocol inzake de voorkoming, bestrijding en bestraffing van mensenhandel, in het bijzonder vrouwenhandel en kinderhandel, tot aanvulling van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad (2000)

Internationaal Humanitair Recht

Verdrag van Genève (I) inzake gewonden en zieken in de strijdkrachten in het veld,1949

Verdrag van Genève (II) inzake gewonden, zieken en schipbreukelingen van de strijdkrachten op zee, 1949
Verdrag van Genève (III) betreffende krijgsgevangenen, 1949

Verdrag van Genève (IV) over burgers, 1949
Aanvullend Protocol (I) bij de Verdragen van Genève van 1977

Bijlage (I) AP (I), zoals gewijzigd in 1993

Bijlage (I) AP (I), 1977

Bijlage (II) AP (I), 1977

Aanvullend Protocol (II) bij de Verdragen van Genève, 1977
Aanvullend Protocol (III) bij de Verdragen van Genève, 2005

Internationale Arbeidsorganisatie (IAO)
Kernovereenkomsten

Verdrag betreffende de vrijheid tot het oprichten van vakverenigingen en de bescherming van het vakverenigingsrecht, 1948 (nr. 87)

Verdrag betreffende het recht zich te organiseren en collectief te onderhandelen, 1949 (nr. 98).

Dwangarbeidsverdrag 1930 (nr. 29) 

Afschaffing van het Verdrag betreffende gedwongen arbeid van 1957 (nr. 105)

Verdrag betreffende de minimumleeftijd, 1973 (nr. 138)

Verdrag betreffende de ergste vormen van kinderarbeid, 1999 (nr. 182)

Verdrag inzake gelijke beloning, 1951 (nr. 100)

Verdrag van 1958 (nr. 111) inzake discriminatie (in arbeid en beroep).

ILO Declaration

The ILO Declaration of Fundamental Principles and Rights at Work  (1998)

Governance (Prioriteit)

Verdrag betreffende de arbeidsinspectie van 1947 (nr. 81)

Verdrag inzake het werkgelegenheidsbeleid, 1964 (nr. 122)

Verdrag inzake de arbeidsinspectie (landbouw), 1969 (nr. 129)

Verdrag van 1976 inzake tripartiete raadpleging (Internationale Arbeidsnormen) (nr. 144)

Verdragen die het recht op een gezond milieu en op drinkwater beschermen

Het Verdrag van Wenen ter bescherming van de ozonlaag (1985, herzien in 2012).

Het Protocol van Montreal betreffende stoffen die de ozonlaag afbreken (1987)

Het Verdrag van Bazel inzake de beheersing van de grensoverschrijdende overbrenging van gevaarlijke afvalstoffen en de verwijdering ervan (1989, van kracht geworden in 1992).

Het Protocol van Bazel inzake aansprakelijkheid en compensatie (2015).

Het Verdrag van Rotterdam inzake de procedure met betrekking tot voorafgaande geïnformeerde toestemming voor bepaalde gevaarlijke chemische stoffen en pesticiden in de internationale handel (van kracht in 2004).

Het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen (2001 van kracht sinds 2004)

Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (1994)

Protocol van Kyoto bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (2005)

Overeenkomst van Parijs (2016)

De verdragen van de Economische Commissie voor Europa van de VN (VN/ECE)

Verdrag inzake de grensoverschrijdende gevolgen van industriële ongevallen (van kracht in België sinds 2006).

Het Protocol betreffende registers inzake de uitstoot en overbrenging van verontreinigende stoffen (PRTR's) (van kracht in België sinds 2009)

Het Waterverdrag (van kracht in België sinds 2000)

Het Protocol inzake water en gezondheid (van kracht in België sinds 2004).

Internationale verdragen die het recht op toegang tot informatie en tot de rechter inzake milieuaangelegenheden beschermen

Het VN/ECE-Verdrag van Aarhus betreffende toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden (van kracht in België sinds 2003).

Het Verdrag van Espoo (milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband) (1991 van kracht in 1997)

Raad van Europa (RvE)

Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM)

Het Europees Sociaal Handvest

Verdrag 108 tot bescherming van personen met betrekking tot de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens

 RvE-toezichtorganen
Groep van staten tegen corruptie (GRECO)

Verdrag inzake de strafrechtelijke bestrijding van corruptie (ETS 173)

Verdrag inzake burgerrechtelijke bestrijding van corruptie (ETS 174)

Aanvullend protocol bij het Verdrag inzake de strafrechtelijke bestrijding van corruptie (ETS 191)

Verdrag inzake cybercriminaliteit

Europees Comité inzake de voorkoming van foltering en onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing (CPT)

Europees Verdrag ter voorkoming van foltering en onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing

Groep van deskundigen inzake de bestrijding van mensenhandel (GRETA)

Verdrag van de Raad van Europa inzake de bestrijding van mensenhandel

Comité van de partijen bij het Verdrag inzake de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik (Comité Lanzarote)

Verdrag inzake de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik

Europese Unie (EU)
Internationale overeenkomsten

Verdrag van Lissabon (Verdragen van de EU en de werking van de EU)

Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

EU-recht: Richtlijnen en verordeningen
Minderheden

Besluit van de Raad van 26/11/2009 betreffende de sluiting door de Europese Gemeenschap van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap

Bescherming van de consument

Richtlijn 2009/22/EG betreffende het doen staken van inbreuken in het raam van de bescherming van de consumentenbelangen

Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan de consumenten

Richtlijn 2005/29/EG, de richtlijn inzake oneerlijke handelspraktijken

Arbeidsbescherming

Richtlijn 96/71/EG betreffende de terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten

Richtlijn 2000/78/EG betreffende een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep

Richtlijn 2000/48/EG betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming

Richtlijn 2006/54/EG betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep (herschikking)

Richtlijn 2014/67/EU betreffende de handhaving van Richtlijn 96/71/EG betreffende de terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1024/2012 betreffende de administratieve samenwerking via het Informatiesysteem interne markt ("de IMI-verordening")

Mensenhandel 

Richtlijn 2004/81/EG betreffende de verblijfstitel die wordt afgegeven aan onderdanen van derde landen die het slachtoffer zijn van mensenhandel, om slachtoffers een periode van bezinning en herstel te bieden

Richtlijn 2009/52/EG betreffende minimumnormen inzake sancties en maatregelen tegen werkgevers van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen

Richtlijn 2011/36/EU inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers daarvan

Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer

Verordening (EU) nr. 2016/679 betreffende de algemene verordening inzake gegevensbescherming (GDPR)

Richtlijn 2016/680 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de tenuitvoerlegging van straffen

Bescherming van het milieu

Richtlijn 89/391/EEG van de Raad van 12 juni 1989 betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk

Verpakking en verpakkingsafval, Richtlijnen 94/13/EG en 2004/12/EG 

Kaderrichtlijn water, Richtlijn 2000/60/EG, kader voor communautaire maatregelen op het gebied van het waterbeleid.

Richtlijn 2001/18/EG inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen in het milieu

De EU-milieuaansprakelijkheid

Richtlijn 2004/35/EG betreffende milieuaansprakelijkheid met betrekking tot het voorkomen en herstellen van milieuschade

Richtlijn 2006/21/EG betreffende het beheer van afval van winningsindustrieën,

Richtlijn 2006/118/ betreffende de bescherming van het grondwater tegen verontreiniging en achteruitgang van de toestand

Verordening (EG) nr. 715/2007 betreffende de typegoedkeuring van motorvoertuigen met betrekking tot emissies van lichte personen- en bedrijfsvoertuigen (Euro 5 en Euro 6) en de toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie

Richtlijn 2008/98/EG betreffende afvalstoffen (kaderrichtlijn afvalstoffen)

Richtlijn 2008/99/EG inzake de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht

EU-verordeningen 689/2008 betreffende gevaarlijke chemische producten,

EU-verordening 1102/2008 betreffende de handel in kwik

EU-verordening 1005/2009 betreffende stoffen tegen de ozonlaag.

Richtlijn 2009/31/EG betreffende de geologische opslag van kooldioxide

De richtlijn inzake de bevordering van schone en energiezuinige wegvoertuigen: Richtlijn 2009/33/EG

Richtlijn 2013/30/EU inzake de veiligheid van offshore-olie- en -gasactiviteiten

Beperking van gevaarlijke stoffen in de richtlijn inzake elektrische en elektronische apparatuur (EU) 2017/2102

België

Belgische grondwet (Titel II)

Organisch recht: De bijzondere wet van 6/1989 betreffende het Constitutioneel Hof

Code van economisch recht

Referenties

Alen A. en Verrijdt W. (2016) "De rechtsstaat in de rechtspraak van het Belgische Grondwettelijk Hof: History and Challenges", Paper gepresenteerd op de 25e verjaardag van het Constitutionele Hof van Slovenië, Bled, juni.

Aaronson, S. A. A., Aissi, J., Barbu, M., Campling, L., Corley-Coulibaly, M., Echeverria Manrique, E., .... & Oehri, M. (2017). Handleiding voor de beoordeling van arbeidsbepalingen in handels- en investeringsregelingen. Studies over groei met eigen vermogen.

CoE (2017) De rechtbank in het kort https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=court&c=#newComponent_134614951414608_pointer

Studie van de Europese Unie (2016) om de voordelen van de handhaving van de EU-milieuwetgeving te beoordelen. Milieu. Eindrapport Wet- en Beleidsadvies 070203/2015/711789/ETU/ENV.D.2 http://ec.europa.eu/environment/legal/law/pubs.htm

Ilo (2014) Internationale arbeidsnormen: spelregels voor de wereldeconomie. Herziene editie 2014 https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/----..../wcms_318141.pdf

Monash Universiteit. Castan Centre for Human Rights Law, Verenigde Naties. Global Compact Office, Prince of Wales International Business Leaders Forum, & Verenigde Naties. Bureau van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten. (2008). Mensenrechten vertaald: Een Business Reference Guide. Publicaties van de Verenigde Naties. www.ohchr.org.12

CoE (2006; 2012) Handboek over mensenrechten en milieu https://www.echr.coe.int/LibraryDocs/DH_DEV_Manuel_Milieu_Eng.pdf

CoE-factsheet - Milieu en het EVRM http://ec.europa.eu/environment/legal/liability/index.htm

Lejeune Y. (2014) Belgisch Grondwettelijk Recht: Stichtingen en Instellingen, Brussel: Groupe Larcier SA.

Lenaerts K. (2013) "Doeltreffende rechtsbescherming in de EU", Assises de la Justice Conference, Brussel, nov., [http://ec.europa.eu/justice/events/assises-justice-2013/files/interventions/koenlenarts.pdf].

UN OHCHR (2011) Guiding Principles on Business and Human Rights Implementing the United Nations "Protect, Respect and Remedy" Framework, New York en Genève: UN OHCHR.

UN OHCHC (2012): De verantwoordelijkheid van het bedrijf om de mensenrechten te respecteren: Een verklarende gids. HR/PUB/12/02 http://www.ohchr.org/Documents/Issues/Business/RtRInterpretativeGuide.pdf

Van Der Plancke, V. Van Goethem, G. Paul en E. Wrzoncki (2016) Corporate Accountability for Human Rights Misuses: a Guide for Victims and NGOs on Recourse Mechanisms, Parijs: FIDH - Internationale Federatie voor de rechten van de mens, 3e ed.