1 Mensenrechten van kracht in België
Waarom zijn mensenrechten relevant?
Hoewel staten de enige partijen zijn die verantwoordelijk zijn voor de naleving van de mensenrechtenwetgeving op internationaal niveau, moeten organisaties en personen zich houden aan de mensenrechtenwetgeving die van kracht is op het grondgebied waar zij hun activiteiten uitvoeren. Zij moeten hun wettelijke verplichtingen kennen en naleven, de risico's evalueren die hun activiteiten voor de mensenrechten met zich meebrengen en mechanismen implementeren om negatieve effecten te vermijden, te beperken of te verzachten. Wanneer zij de mensenrechtenwetten schenden, moeten zij de veroorzaakte schade herstellen of vergoeden.
Een "negatief effect op de mensenrechten" kan zich voordoen wanneer een handelen of nalaten van de staat, een organisatie en/of een persoon het vermogen van mensen om hun mensenrechten te genieten belemmert, beperkt of elimineert. Daarom moeten organisaties ook voorkomen dat hun handelen negatieve gevolgen voor de mensenrechten hebben of daartoe bijdragen, en moeten zij de schade herstellen als deze zich voordoet. Organisaties moeten negatieve gevolgen voor de mensenrechten die direct of indirect verband houden met hun activiteiten voorkomen of beperken, ook al waren zij niet bij de gevolgen betrokken. Ze moeten er ook op letten dat de impact niet wordt veroorzaakt door een partner, dat wil zeggen door een entiteit die gekoppeld is aan hun eigen activiteiten, zoals commerciële of professionele partners. Wanneer organisaties de mogelijkheid hebben, wordt van hen ook verwacht dat zij mensenrechteninitiatieven ondersteunen in de gemeenschappen waar zij actief zijn.
Mensenrechten zijn onderling verbonden, onderling afhankelijk en ondeelbaar. Sommige rechten zijn echter relevanter dan andere, afhankelijk van de uitgevoerde activiteiten, de context en de specifieke omstandigheden. Bovendien is het rechtskader voor de bescherming van de mensenrechten niet noodzakelijkerwijs in termen van mensenrechten, zoals de regels ter bescherming van het milieu, vastgelegd. Daarom moeten organisaties en personen hun wettelijke taken kennen.
De mensenrechten moeten altijd worden geëerbiedigd, hoewel de staat in uitzonderlijke omstandigheden de rechten van de mens kan beperken, of geleidelijk aan kan voldoen aan die rechten die gevolgen hebben op de begroting. Dit betekent dat een negatief effect op de mensenrechten, veroorzaakt in een bepaald gebied of door een specifieke activiteit, niet kan worden gecompenseerd door een uitkering of een vergoeding in een ander gebied. De naleving van de mensenrechten wetgeving helpt organisaties bij het vaststellen van hun specifieke verplichtingen. Wanneer zij bijvoorbeeld openbare nutsbedrijven exploiteren - die als van algemeen belang worden beschouwd - moeten zij ook universele toegang tot essentiële diensten zoals drinkwater of sanitaire voorzieningen garanderen. Wanneer organisaties en personen activiteiten ontplooien in gebieden die getroffen worden door gewapende conflicten, moeten zij de mensenrechtenwetgeving en het internationaal humanitair recht eerbiedigen.
